تکنیک تنفس و دستگاه های تنفسی در کوهنوردی

کوهنوردی فقط یک ورزش نیست، بلکه روشی است برای زندگی. این ورزش محدودیت های آمادگی جسمانی و روانی خود را دارد. کوهنوردی فعالیتی است که نیاز به مقدار زیادی انرژی و تنفس بطورعادی دارد اما در ارتفاع بالا بدن به سختی می تواند اکسیژن کافی را به ارگانیسمهای بدن عرضه دارد . بدین صورت که هرچه ارتفاع بیشتر میشود هوا رقیقتر و در نتیجه تنفس سختر میشود. بنابراین، آنچه که می تواند ریه ها ما را برای تامین اکسیژن در بالا رفتن آماده سازد تمرینات و تکنیک های ویژه است.

تکنیکهای زیادی برای اینکار وجود دارد. یکی از محبوب ترین تکنیک های تنفس : تنفس با فشار نامیده می شود: اول، با استنشاق سریع هوا ریه ها را پر می کنیم (در این حالت دیافراگم خود را گسترش میدهیم ، بهتر است دم از طریق بینی انجام شود زیرا تنفس از دهان باعث خشکی گلو، تشنگی و احیانا سرماخوردگی و عفونت گلومیشود؛ ولی در ارتفاعات هنگام دم میتوان هم از بینی و هم از دهان استفاده نمود )با نسبت ۷۰ به ۳۰ درصد(؛ چون استفاده صرف از بینی به رغم مزایای آن، به دلیل حجم هوای ورودی کمتر، گاهی اوقات امکانپذیر نیست.)؛ و سپس بازدم سریع و انفجاری، با صدای puffing (از طریق دهان ) هوا را به طور کامل از ریه ها خارج می کنیم.(هنگام بازدم باید هوای درون ریه را محکم از دهان خارج کرد، تا بتوان از حجم هوای مرده داخل ریه تا حد امکان کاست و هوای پر اکسیژن را جایگزین نمود. تعداد دم و بازدم، به عواملی چون ارتفاع، آمادگی جسمانی، شیب مسیر، طول قد مها، حجم ریوی، میزان رطوبت هوا و نحوه قرارگیری سر و گردن بستگی دارد. در شیب تند و ارتفاع بالا با یک گام دم و با گام بعدی عمل بازدم را انجام می دهیم.)

در ارتفاع بالا، سرعت تنفس باید سریع باشد به طوری که بدن اکسیژن کافی خون را تامین کند. اگر بازدم به طور معمول باشد، سرعت تنفس سقوط خواهد کرد و شروع به نفس نفس زدن خواهیم کرد.( این عمل باعث از دست دادن انر‍ژی می شود.) بنابراین تمرین تنفس با فشار در صورتی که به طور مداوم و سریع انجام شود کمک مناسبی برای کوهنورد می باشد.

کوه نوردان حرفه ای معمولا در ارتفاعات بالا ازکپسول اکسیژن استفاده می کنند.( این عمل بیشتر در صعودهای بالای شش هزار متر انجام میشود.) در اولین صعود موفق کوه اورست در تاریخ ۲۹ مه ۱۹۵۳، ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی با استفاده از سیستم مدار باز دستگاه تنفس برای مقابله با کمبود اکسیژن در “بام جهان” استفاده کردند. نقطه ضعف عمده دستگاه تنفس “نسل اول” این بود که کوهنورد میبایست یک مخزن اکسیژن را بر پشت حمل کند.

تام بوردیلون و چارلز ایوانز، سه روز قبل از هیلاری و نورگی قصد صعود به قله اورست را داشتند. در برگشت به کمپ اصلی پیشگام استفاده از دستگاه تنفس مدار بسته بودند،این سیستم به عنوان دستگاه rebreather شناخته شده است. بدین صورت که بطور کامل دور دهان کوهنورد قرار میگیرد ، و هوای بازدم ( دی اکسید کربن) را به بیرون راهی میکند، و به کاربر اجازه استنشاق دوباره اکسیژن را میدهد.از مزایای اصلی دستگاه تنفس مدار بسته کارایی و قابل حمل بودن آن است.

استفاده از ماسک اکسیژن در ارتفاعات بالا و هوای رقیق ضروری می باشد. در این شرایط آب و هوایی، قدرت کوهنورد با هر گام کم میشود.در این ارتفاع تامین اکسیژن برای کوهنورد فراتر از روش puffing و نفس نفس زدن است ، کوه نوردان بی تجربه ممکن است حالت تهوع را از ارتفاعات حدود پنج هزار متر داشته باشند. این علایم در ارتفاعات بالاترحاد تر خواهد شد. محققان دریافته اند که مردم با تنفس سریع میتوانند،خطر ابتلا به بیماری ارتفاع را کاهش دهند. برای جلوگیری از بیماری ارتفاع، باید صعود را به صورت تدریجی داشت ( یعنی هم هوایی )، در این شرایط بدن خود را با افزایش ارتفاع منطبق میکند و به ساخت گلبولهای قرمز بیشتری در خون می پردازد . به عنوان مثال، کوهنوردان برای صعود به اورست معمولا چند هفته در ارتفاعات مختلف کمپ می زنند تا بدن قدرت انطباق با شرایط سخت را پیدا کند.

کوهنورد با تجربه می تواند به سرعت به یک محیط کم اکسیژن وفق پیدا کند. نوشیدن مقدار زیادی آب در هنگام صعود، به عنوان مایع کنترل سطح اسیدیته در خون ، ما را قادر می سازد که اکسیژن بیشتری در خون حفظ کنیم.

.

ترجمه و تنظیم: خانم مرسا رحیمی نژاد

منابع: http://airyharmony.com/breathing/breathing-techniques-mountain-climbing