صعود به قله آتشفشانی تفتان

صعود به قله ۴۰۴۰ متری تفتان که از نوع آتشفشان نیمه فعال می باشد در تاریخ ۹ فروردین ۱۳۹۶ توسط گروه کوهنوردی شاهانکوه انجام گردید.

معرفی تفتان

تَفتان نام آتشفشان نیمه فعال در جنوب شرق ایران است. این کوه در استان سیستان و بلوچستان، سرحد بلوچستان قرار گرفته‌است. این کوه با ارتفاع ۴۰۴۲ متر از سطح دریا بلندترین کوه بلوچستان است و دارای قلل متعدد می‌باشد. قله آتشفشانی این کوه چهل تن نام دارد که در فاصله ۳۸۰ کیلومتری خط مستقیم شمال دریای مکران واقع شده است و فاصله مستقیم آن تا زاهدان ۱۰۰ کیلومتر می‌باشد. ارتفاع این قله ۴۰۳۶ متر از سطح دریا است و از سه دهانه آتشفشانی آن همواره بخار گوگرد خارج می‌شوددر ورودی حفره‌های آتشفشانی تخته‌های گوگردی خالص به وفور دیده می‌شوند. این قله دارای دو شاخک می‌باشد. یکی در شمال که مرتفع‌تر است و زیارت نام دارد و دیگری شاخک جنوبی آن که کوتاه‌تر است و ماده کوه نامیده می‌شود. از سمت شمال شرقی به این قله صبح کوه و از طرف غرب به آن نر کوه می‌گویند. نزدیکترین شهر به تفتان خاش است.

تَپت در زبان بلوچی به معنای گرما می‌باشد و تفتان برگرفته شده از تپتان است که جمع تپت می‌باشد. این آتشفشان فعال است و گازهای گوگرد در دهانه آن منتشر می‌شوند. کوهنوردان عموماً از یال غربی صعود می‌کنند که در آن پناهگاه مجهزی ساخته شده‌است.

گزارش برنامه

در تاریخ ۷ فروردین ۹۶سه تن از اعضای گروه (شهرام اونیکادزه ، یونس شاکری و محسن لچینانی) از طریق ترمینال کاوه اصفهان، راهی زاهدان شدیم. سبح روز ۸ فروردین به زاهدان رسیدیم و در منزل یکی از دوستان استراحت کردیم. همنوردان دیگرمان ، حاج ذبیح الله رفیعی(پدر احسان و پیشکسوت توانا و دوست داشتنی) و احسان رفیعی (سرپرست برنامه) که از قبل در زاهدان بودند به ما ملحق شدند و ساعت ۱۵ با خودرو شخصی حاج آقا رفیعی راهی تفتان شدیم. برای رفتن به پای کوه تفتان وارد مسیر خاش شدیم و  پس از حدود ۱۳۰ کیلومتر به تابلو راهنمای کوه تفتان میرسیم. وارد راه فرعی آسفالته در سمت چپ جاده می شویم . چند کیلومتری را مستقیم طی مسیر میکنیم تا به روستای کوشه میرسیم. کمی بعد از روستای کوشی و قبل روستای تمندان در سمت راست راه فرعی به سمت اردوگاه دره گل وجود دارد. انتهای این مسیر به اردوگاهگاه تفریحی تفتان ختم میشود. اردوگاه دره گل (تفتان) در ارتفاع حدود ۲۵۰۰ متری قرار دارد و متعلق به آموزش و پرورش می باشد. اردوگاه دارای امکانات رفاهی و خوابگاه بزرگ می باشد. شب را در اردوگاهگاه سر کردیم.

در کنار اردوگاه کوه کوچکی هست که صخره زیبایی از آن بالا زده است که به شصت خدا مشهور می باشد.

شماره تماس مسئول اردوگاه ۰۹۱۵۶۰۵۵۷۳۶

بامداد روز ۹ فروردین ساعت ۴:۳۰ بیدار باش اعلام شد و با صرف صبحانه مختصر ، ساعت ۵:۲۰ بامداد با سرقدمی حاج آقا رفیعی صعود را آغاز میکنیم. 

اگر اولین بار هست که به تفتان میروید احتیاط ایجاب میکند که از راهنما استفاده نموده و یا مسیر دشوارتری را از دنبال کردن ستون های چوبی برق که به پناهگاه دوم به نام صُبَح (sobah) ختم میشوند را انتخاب کنید.

از مسیر معمول دره گل (کنار رودخانه) به سمت پناهگاه حرکت میکنیم تا به تنگه باریکی در سمت چپ به نام تنگه گلو میرسیم که دست به سنگ کوچکی هم دارد. از تگه گلو بالا رفته و باز در کنار بستر رودخانه طی مسیر میکنیم.

تمامی مسیر دارای پاکوب هست ؛ در ساعت ۶:۴۵ به ابتدای یک مسیر پر شیب در سمت چپ میرسیم که ما را از رودخانه جدا میکند. پس از پشت سر گذاشتن این شیب پناهگاه صُبح مشخص میشود و در ساعت ۷:۴۵ به پناهگاه صُبح میرسیم ؛ پناهگاه صبح دارای دو اتاق، یک آشپزخانه و یک زیر شیروانی می باشد. از پناهگاه قله فرعی تفتان مشخص هست؛ در کنار این پناهگاه ساختمان پنج طبقه ای هم در حال ساخت می باشد که هنوز به بهره برداری نرسیده است. بعد از کمی استراحت و احوال پرسی با مسئول پناهگاه ساعت ۸:۳۰ به سمت قله حرکت کردیم.

ساعت ۱۰:۲۰ به بالای قله فرعی رسیدیم ؛ از آنجا قله اصلی نمایان شد. قله اصلی با مشخصه خروجی گاز گوگرد قابل تشخیص می باشد. با رسیدن به قله فرعی گاز گوگرد قابل استشمام هست و حاج آقا رفیعی به خاطر شکل تنفسی همانجا ماند؛ ما به سمت قله حرکت کردیم و ساعت ۱۰:۳۰ به قله رسیدیم.قله دارای دهانه آتسفشانی می باشد و خروج گاز گوگرد به زیبایی آن دوچندان افزوده است.

با گرفتن چند عکس یادگاری، سریع عزم باز گشت کردیم . در کنار پناهگاه صُبَح نهار را صرف کردیم و ساعت ۱۳:۱۵ به سمت قرارگاه اصلی حرکت کردیم و در ساعت ۱۴:۴۰ به قرارگاه اصلی تفتان رسیدیم.

در راه بازگشت هم با مردم محلی و دوست داشتنی بلوچ چند عکس یادگاری گرفتیم.

کروکی مسیر